Bạn có biết "cháo thuốc độc, thắng cố, nậm pịa" là những món ăn lọt vào top 'kinh dị' của vùng cao Tây Bắc, khiến nhiều du khách 'sợ tái mặt'.
1. Cháo ấu tẩu
Nguyên liệu chính để làm ra món cháo là từ củ ấu tẩu, một loại củ cứng như đá tai mèo, xù xì, gai góc chỉ mọc trên đỉnh Tây Côn Lĩnh được người Mông, người Dao lấy về ngâm rượu, xoa bóp tay chân, lưng, vai và các vết thương kín khi đau nhức. Vậy nhưng với tài năng chế biến của người dân tộc dưới chân Tây Côn Lĩnh, ấu tẩu đã được "giải độc" để biến thành món cháo giải cảm hữu hiệu, thành món ăn bổ xương cốt khiến người dưới đồng bằng săn lùng.
Củ ấu tẩu là độc dược hạng A, chế biến cháo ấu tẩu không cẩn thận sẽ gây ngộ độc cho người dùng, thậm chí là chết người (Ảnh: Internet)
Để được bát cháo ấu tẩu sền sệt màu xám, bốc hơi nghi ngút thơm lừng, vị ngai ngái, bùi bùi chợt đăng đắng đầu lưỡi rồi ngọt lịm nơi cuống họng thì cần chế biến cực kỳ công phu, thời gian chuẩn bị và kéo dài suốt một ngày trời.
Đầu tiên, củ ấu tẩu được rửa sạch rồi ngâm với nước vo gạo đặc từ sáng sớm cho đến trưa. Sau tối thiểu 4-5 giờ ngâm, củ ấu tẩu được vớt ra rửa sạch và cho vào nồi ninh từ trưa đến 3-4 giờ chiều, khi củ bở mới lại vớt ra để ráo nước rồi cho vào giã nhỏ, tơi nhuyễn. Trong khi ninh ấu tẩu thì một nồi khác cũng được nổi lửa để ninh chân giò và cháo. Khi củ ấu tẩu ninh nhừ được vớt ra thì nồi nước ninh ấu tẩu đỏ nhừ đó được đổ lẫn vào nồi ninh với cháo, chân giò. Củ ấu tẩu giã nhỏ nhuyễn xong được đổ vào khuấy đều với nồi cháo và tiếp tục ninh với ngọn lửa liu riu đến khi phục vụ khách ăn. Để có bát cháo ấu tẩu chất lượng thì không thể thiếu chân giò heo, thịt nạc băm cùng gia vị ớt, tiêu, hành và đặc biệt là lá tía tô. Cũng có khi người ăn yêu cầu đập thêm một quả trứng gà tươi vào bát cháo.
Là món độc đáo nên trong sử dụng, người Tày khuyến cáo: cháo ấu tẩu chỉ tốt nhất cho người trưởng thành. Dưới 18 tuổi, đặc biệt là trẻ em thì không nên lạm dụng vì “ăn nhiều trẻ dễ bị giòn xương” (Ảnh: Internet)
Bát cháo bê lên cho khách sẽ có sắc nâu đậm của củ ấu tẩu, có vị bùi, béo của xương - thịt heo và thơm đặc biệt của gạo nương. Vì là vị thuốc nên đặc trưng của cháo ấu tẩu là vị đắng như tam thất. Tuy nhiên cái đắng của ấu tẩu quyện với cái ngọt của nước xương ninh và thơm ngậy của trứng đọng lại thành hương thơm, vị ngọt ngào trong cổ, tạo cho du khách cảm giác lạ miệng và hấp dẫn.
Vì ấu tẩu là dạng củ, để khô giữ được lâu nên cháo ấu tẩu có cả bốn mùa, nhưng nếu là khách lần đầu đến Hà Giang thì ban ngày sẽ không thể tìm đâu ra cháo để thưởng thức. Món ăn này khi thưởng thức xong cần phải nghỉ ngơi tĩnh dưỡng nên hầu hết các quán chỉ mở cửa từ sẩm tối cho đến 12 giờ đêm. Với nhiều người dân ở thị xã vùng cao này, cháo ấu tẩu là món ăn đêm thường nhật.
2. Thắng cố
Được coi là món ăn đặc trưng cho văn hóa ẩm thực của người Mông. Con bò hoặc ngựa sau khi giết mổ, người ta lọc thăn bắp và các phần nạc riêng ra để bán. Còn phần xương xẩu được chặt nhỏ, gân cốt bạc nhạc, mỡ và các loại thịt vụn được lọc ra cùng với tiết đông cắt thành miếng nhỏ cộng với tim gan phèo phổi thế là đủ nguyên liệu cơ bản để làm nên món thắng cố.
Sau khi nổi lửa cho nước trong chảo sôi, người ta cho các thứ nói trên vào chảo đun liên tục. Rồi vừa đun vừa vớt váng bẩn bỏ đi. Thắng cố được múc ra bát cho thực khách luôn nóng bỏng, vừa ăn vừa thổi. Muối hoặc bột canh để ngoài, khi ăn mới chấm cho vừa miệng mỗi người.
Thắng cố có lẽ sẽ quen thuộc hơn với các bạn trẻ vì nó khá phổ biến, và một số nơi tại Hà Nội cũng có món này. Nhưng do làm cho người đồng bằng nên món này đã được nấu cải tiến để mọi người dễ dàng thưởng thức. Nếu bạn có dịp lên các phiên chợ vùng cao hay dịp lễ tết của người dân tộc bạn sẽ có dịp thưởng thức món thắng cố chính cống. Một số khách du lịch khi lại gần nồi thắng cố không chịu nổi mùi của nó đã phải chạy ra ngoài. Tuy nhiên nếu ai đã ăn quen món này thì rất dễ bị ghiền, làm một bát thắng cố và nhâm nhi với chút rượu ngô vào ngày giá lạnh của vùng cao thì thật là tuyệt vời.
Thắng cố là một món ăn rất lạ có mặt ở chợ vùng cao Lào Cai từ rất lâu rồi mà không ai biết nó bắt nguồn từ đâu (Ảnh: Internet)
3. Nậm pịa
Không phải ăn cũng có thể thử được món ăn này bởi vì chúng có mùi vị cực kì khó nuốt. Món ăn được chế biến từ các loại nội tạng của động vật ăn cỏ như ruột, gan, phèo, phổi, tiết, dạ dày,…tất cả được hầm cho thật nhừ. Một phần chính không thể thiếu của món ăn này chính là “pịa”, pịa chính là phần phân non của động vật nằm ở giữa dạ dày và ruột già. Thành phần nó có vị đắng ngắt cùng với các phần nội tạng tạo nên “nậm pịa” rất “kinh dị”.
Nậm pịa được làm từ ruột non của trâu, bò hoặc dê. Ruột non làm sạch, nhồi thêm thịt, tiết tươi, đuôi dạ dày, cuống tim… kèm theo gừng, sả, mắc khén, ớt, lá chanh băm, sau đó cho vào nồi đun sôi khoảng 5 phút để tạo món ăn sền sệt. Du khách ăn không quen có thể thấy hơi đắng lúc đầu nhưng càng ăn càng cảm thấy ngọt và thơm hơn
4. Rêu hầm xương
Rêu là loại thực vật có sức sống vỏn vẹn chỉ 7 ngày, nên việc tìm nguyên liệu cho món ăn này hơi “khổ sở”. Thông thường rêu mọc bám các gờ đá ngoài suối nên khi “thu hoạch” phải chọn những đám rêu to để tìm kiếm rêu non. Rêu non phải vào khoảng 3-4 ngày tuổi, lúc này rêu mới còn xanh.
Và món “rêu hầm xương” hay được người Tây Bắc ưa chuộng nhất khi với thời tiết quanh năm đều lạnh lẽo. Đem rêu non vừa thu hoạch hầm với xương heo hay xương gà là có ngay một bát canh vừa nỏng hổi và ngọt lịm rồi. Tuy nhiên, rêu cũng có thể chế biến thành nhiều món khác như nộm rêu, gỏi rêu,…
Thực khách nên ăn rêu nướng chấm với chẩm chéo hoặc nước măng ngâm chua sẽ rất đậm vị
Rêu nướng
5.Thịt thối gác bếp
Đây là món ăn được xem là “ghê ghớm” nhất bởi chính cách làm mà người Khơ Mú để lại. Thịt thối gác bếp được sử dụng từ thịt heo, thịt trâu hay thịt bò. Phần thịt này đem đi phơi nắng. Tuy nhiên, chúng sẽ không được tẩm gia vị và đem phơi khoảng 7–10 ngày. Khi phơi, người ta sẽ vẩy nước vào thịt cộng với phần không được tẩm gia vị sẽ làm cho chúng dậy mùi để thu hút nhiều côn trùng. Và họ mặc định rằng khi thịt càng thối, có dòi thì món ăn này sẽ càng hấp dẫn hơn.
Tuy nhiên, món ăn này vẫn được nhiều người rất yêu thích và có khi nghiện nếu như đã ăn quen. Khi về nơi đây, nếu bạn có nhu cầu thưởng thức món đặc sản sẽ được “đãi” ngay món này đó.
Tuy trong mắt mọi người nó là những món ăn “kinh dị” khiến ai nấy cũng đều “run rẩy”. Nhưng nó đã trở thành đặc sản ở núi rừng Tây Bắc không biết tự bao giờ. Vì vậy, nếu có dịp lui đến đây, bạn nhớ thưởng thức hết tất cả các món này nhé.
Tham khảo : Tour Hà Giang 3 ngày 2 đêm, Tour Sapa 2 ngày 1 đêm, Tour Sapa 3 ngày 2 đêm, Tour Mộc Châu 2 ngày 1 đêm
Thái Lan - Nơi trao nhau những cái nhìn đầu tiên